NECDET ŞANSAL
Köşe Yazarı
NECDET ŞANSAL
 

YAŞLILARA SAYGI

Değer yargıları, moral degerleri sanayıleşme, başka bir anlatımla makineleşme ile birlikte hızla aşınıyor. Yeni çağ kapitalizm ve emperyalizm çağıdır. Insanlık binlerce yıl ekonomik, sosyal, kültürel olarak fazla değişmedi.  Çünkü, insanların düşünce ve davranışlarının değişmesi, yaşama tarzı ile ilgilidir. Barınma, yani yaşadıkları evler, üretikleri kullandıkları araçlarla ilgilidir. Klasik bir deyimdir, yaşama tarzı düşünce tarzını belirler, kulübede yaşayan bir insanla sarayda veya saray gibi lüks evlerde yaşayanların düşünce tarzları aynı olmaz. Benzer bir durum ulaşımdır. Atla eşekle ulaşım yapanla, modern makine araçlara binenlerin düşünce tarzları kültürleri aynı olmaz, aynı kalmaz. Bu konuda biraz derinleşelim, sanırım anlaşılır. Diyalektik olarak bir tespit vardır: insanların varlığını belirleyen bilinçleri değil, bilincini belirleyen varlıklarıdır, denilir. Bu deyim, yaşama tarzının maddi şartların insanların kültürünü önemli ölçüde etkilediğini somut bilimsel bir kanıtıdır. Yaşlılara saygı, çıkara, menfaate dayalı olmayan  dostluk, arkadaşlık, verdiği sözde durmak, dürüstlük gibi kavramlar, eski toplumların, genel olarak izledikleri ahlaki değerlerdir. Kapitalist yeni toplumların değer yargıları öznel değil nesneldir. Yani manevi olmayan maddi ilişkilerdir. Bizim gibi tam kapitalist gelişme ve değişmeyi içseleştirmeyen toplumlar, eski değer yargılarıyla yeni koşular arasında bocalamış duruma gelmişlerdir. Eski toplumun değerlerini bilmediği, uygulamadığı halde, yeni kapitalist toplumun değer yargılarını bilmez duruma gelinmiştir.  Gelişmiş kapitalist batı ülkeleri ilkel kapitalizm 'den demokratik,  sosyal demokrat bir kapitalist üretim ve ahlak yapısına geçmişlerdir.  Orda insanların bir değeri vardır. Yaşlı genç, zengin, yoksul birbirlerini küçümseme.  Normal ölçülerde bir saygı sevgi vardır. Oradaki bireyler neyin nasıl yapılacağını, insanı ilişkileri yerine getirmesini biliyorlar. Bizde ise insancıl bir kapitalist kültür uygulanmadığı, eski toplumun kültürü de uygulanmıyor, yeni demokratik  kapitalist kültürde olmayınca, ahlaki kültürel bir karmaşa yaşanıyor. Duygusal olsa da gençliğe sempati, yaşlılığa ise sanki değer verilmiyor. Çünkü bizim gibi toplumlar da ilkel kapitalist kültürün Makyavelist yöntemi izleniyor  Amaca ulaşmak için her yol mübadir, anlayışı geçerli hale geliyor. Oysa eski doğu toplumların da yaşlılara bir saygı sevgi vardı. Yetkin bir kişi olarak kabul edilirdi. Yeni ilkel toplum anlayışında yaşlı insanları küçümseme, hatta nerdeyse hor görme düşünce ve davranışı seziliyor. Oysa eski toplum kültüründe kabadayılık, yiğitlik taşlayan insanlar ve gençler yaşlı insanları bırakalım küçümseme, akıllarından bile geçmez, saygı ve sevgi gösterirlerdi. Böylesi anlayışta olgun olmayan, bir nevi zavallı insanlar, sanki kendileri yaşlanmayacaklarını zannederler.  Oysa genç olmak, sonuçta yaşlı olmak hayatın bir gereği ve gerçeğidir.
Ekleme Tarihi: 11 Eylül 2025 -Perşembe

YAŞLILARA SAYGI

Değer yargıları, moral degerleri sanayıleşme, başka bir anlatımla makineleşme ile birlikte hızla aşınıyor. Yeni çağ kapitalizm ve emperyalizm çağıdır. Insanlık binlerce yıl ekonomik, sosyal, kültürel olarak fazla değişmedi. 
Çünkü, insanların düşünce ve davranışlarının değişmesi, yaşama tarzı ile ilgilidir.
Barınma, yani yaşadıkları evler, üretikleri kullandıkları araçlarla ilgilidir.
Klasik bir deyimdir, yaşama tarzı düşünce tarzını belirler, kulübede yaşayan bir insanla sarayda veya saray gibi lüks evlerde yaşayanların düşünce tarzları aynı olmaz.
Benzer bir durum ulaşımdır. Atla eşekle ulaşım yapanla, modern makine araçlara binenlerin düşünce tarzları kültürleri aynı olmaz, aynı kalmaz.
Bu konuda biraz derinleşelim, sanırım anlaşılır.
Diyalektik olarak bir tespit vardır: insanların varlığını belirleyen bilinçleri değil, bilincini belirleyen varlıklarıdır, denilir.
Bu deyim, yaşama tarzının maddi şartların insanların kültürünü önemli ölçüde etkilediğini somut bilimsel bir kanıtıdır.
Yaşlılara saygı, çıkara, menfaate dayalı olmayan  dostluk, arkadaşlık, verdiği sözde durmak, dürüstlük gibi kavramlar, eski toplumların, genel olarak izledikleri ahlaki değerlerdir.
Kapitalist yeni toplumların değer yargıları öznel değil nesneldir. Yani manevi olmayan maddi ilişkilerdir.
Bizim gibi tam kapitalist gelişme ve değişmeyi içseleştirmeyen toplumlar, eski değer yargılarıyla yeni koşular arasında bocalamış duruma gelmişlerdir.
Eski toplumun değerlerini bilmediği, uygulamadığı halde, yeni kapitalist toplumun değer yargılarını bilmez duruma gelinmiştir. 
Gelişmiş kapitalist batı ülkeleri ilkel kapitalizm 'den demokratik,  sosyal demokrat bir kapitalist üretim ve ahlak yapısına geçmişlerdir.
 Orda insanların bir değeri vardır. Yaşlı genç, zengin, yoksul birbirlerini küçümseme.  Normal ölçülerde bir saygı sevgi vardır.
Oradaki bireyler neyin nasıl yapılacağını, insanı ilişkileri yerine getirmesini biliyorlar.
Bizde ise insancıl bir kapitalist kültür uygulanmadığı, eski toplumun kültürü de uygulanmıyor, yeni demokratik  kapitalist kültürde olmayınca, ahlaki kültürel bir karmaşa yaşanıyor. Duygusal olsa da gençliğe sempati, yaşlılığa ise sanki değer verilmiyor.
Çünkü bizim gibi toplumlar da ilkel kapitalist kültürün Makyavelist yöntemi izleniyor
 Amaca ulaşmak için her yol mübadir, anlayışı geçerli hale geliyor.
Oysa eski doğu toplumların da yaşlılara bir saygı sevgi vardı. Yetkin bir kişi olarak kabul edilirdi.
Yeni ilkel toplum anlayışında yaşlı insanları küçümseme, hatta nerdeyse hor görme düşünce ve davranışı seziliyor.
Oysa eski toplum kültüründe kabadayılık, yiğitlik taşlayan insanlar ve gençler yaşlı insanları bırakalım küçümseme, akıllarından bile geçmez, saygı ve sevgi gösterirlerdi.
Böylesi anlayışta olgun olmayan, bir nevi zavallı insanlar, sanki kendileri yaşlanmayacaklarını zannederler. 
Oysa genç olmak, sonuçta yaşlı olmak hayatın bir gereği ve gerçeğidir.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yeniurfagazetesi.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.