FISTIK İLE İLGİLİ RAPOR ve AÇIKLAMA

Türkiye’nin Güneydoğu’sunda bin yıldır üretimi yapılan sert kabuklu meyve türlerinden olan fıstık, Şanlıurfa tarım arazilerinde Türkiye üretiminin 60’na yakınını üretmesine rağmen maalesef endüstriyel alanda ve işletilmesinde kurulması gereken sanayi hizmetlerinde, yeterli çalışma yapılmadığından bu ürünün ekonomik ve ticari getirileri komşu ilimiz olan Gaziantep’e büyük bir gelir sağlamaktadır.

UYGAD Şanlıurfa şubemize davet ettiğimiz Şanlıurfa Fıstık Üreticileri Birliği Başkanı Sayın Selahattin CANBEYLİ’den aldığımız bilgilere göre: “Şanlıurfa’nın ürettiği fıstığın büyük çoğunluğu Gaziantep tarafından pazarlanıyor. Bundan dolayı üretilen fıstık mecburen Gaziantep ilimize gönderiliyor. En iyi fıstık menengiç ağacından yetişir. Bu ağaçlar döllenme zamanında üzerleri kapatılıp ıslah edilerek fıstığın daha kaliteli olmasını sağlar. Fıstığı ektikten sonra belli zamanlarda fıstık aşısı vurmak gerekir. Fıstık üretiminde en büyük sorun su. Amerika’da ki İran’da ki gibi üretim yapılırsa on yılda fıstık üretilir. Eğer sulama sistemleri fıstık alanlarına getirilirse çiftçimizin şehre göç etmesine gerek kalmaz. Fıstık Üreticileri Birliği olarak amacımız köylünün köyde kalması, şehre inmemesidir. Su düzenli verilirse fıstık on senede yetişir. Sulama sistemi olarak damlama sistemi kullanılması en doğrusudur. Mümkünse kış aylarında fıstık ağacına su verilmesi daha uygundur. Yazın gündüz vakitlerinde su verilirse yeterli verim alınmaz. Fıstık ağaçlarının akşamları sulanması verim açısından çok önemlidir. Bozova ikinci etap ikinci sulama projesi DSİ tarafından hazırlandı ancak GAP eylem planından geçmediği için bu projenin tamamlanması hâlâ beklemededir. Ayrıca tüm kurum ve kuruluşlarla birlikte Sulama Birlikleri kurulmalı ve aşı yapmayı, budama yapmayı, fidan ekmeyi, fıstık toplamasını bilen personel yetişmesi gerekmektedir. Bu da tarım işçisi istihdamının da artmasına sebep olacaktır. Fıstıklar iyi depolanmazsa yurtdışına satışta problemler yaşanacağı için fıstığı sererken bile çok dikkat etmek gerekiyor ki kanserojen madde içermesin. Normal şartlarda, yağışların bol olacağı, bakımının tam yapılacağı bir senede Şanlıurfa’da ki fıstık üretimi 150 bin tona kadar çıkabilir. Üretilen fıstığın pazarlamasının yapılması, lisanslı depolama alanlarının kurulması, lojistik merkezlerinin oluşturulması, Gaziantep ilindeki gibi ANTEPFISTIĞI ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ nün Şanlıurfa’da da kurulması ve Fıstık Üreticileri Birliğinin desteklenmesi, Aşım ekim ve budama elemanlarının yetiştirilmesi, yaygınlaştırılması gerekiyor.” Dedi.   Başkan Selahattin CANBEYLİ’nin bilgilerine ek olarak yaptığımız araştırmaya göre Türkiye’de üretilen fıstık alanının 60’ını Şanlıurfa teşkil etmektedir. Bunun da 47’si Birecik ilçemizde bulunmaktadır. Türkiye de üretilen fıstığın iki katını her yıl üreten ABD ve İran, yaptığı teknik ve tecrübeli çalışmalarla on yılda ürün almasına rağmen Türkiye’de ki üretici ise yirmi yılda verimli bir ürün hasılatı elde etmektedir. 2016 yılında Türkiye üretim rakamı 170 bin ton civarında iken bunun 55 bin ton civarındaki istihsalini Şanlıurfa 1.129.890 dönüm alandan elde etmiştir. 2017 yılında verim senesi olmamasına rağmen elde edilen yaklaşık 80 bin ton ürünün 40 bin ton civarındaki miktarını Şanlıurfa 1.400.000 dekara yakın fıstık bahçesinden üretmiştir. Fıstık ağacı ağır ekâbir bir tarım bitkisi oluşundan dolayı, geçimini her yıl tarım mahsulü almak zorunda olan çiftçilerimizin arazileri, toprak hava su elementleri uygun olmayan şartlarda ise fıstık yetiştiriciliği yapamazlar. Yine de Şanlıurfalı çiftçi fıstık ağacı yetiştirmeye uygun arazisi varsa arazilerinin bir miktarını fıstık üretmek için hazırlar ve fıstık fidanı eker. Burada Şanlıurfalı fıstık üreticileri ve paydaş kuruluşların yapması gereken, fıstığın üretildiği Şanlıurfa ilinde fıstık işletme tesisleri, paketleme, pazarlama alanlarında altyapı hizmetleri hazırlamak ve bu alanda hizmet verecek ticari kuruluşlara destek vermek olmalıdır. Ayrıca devletimizin Şanlıurfa tarımında bu kadar önemli olan bir ürün için FISTIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ kurulması acil bir ihtiyaçtır.