Aşiret Modernleşmesi kitabı çıktı

Harran Üniversitesi Sosyoloji bölümü öğretim üyesi ve Şanlıurfa Sosyoloji Derneği başkanı Yrd. Doç. Dr. Mahmut KAYA'nın Urfa'daki aşiretlerin modernleşme temayüllerini inceleyen kitabı Çıra yayınları tarafından basıldı.

Uzun bir emeğin ürünü olan Aşiret Modernleşmesi kitabı, Türkiye'deki modernleşme sürecini Şanlıurfa toplumsal hayatında önemli bir unsur olan aşiretleri merkeze alarak incelemektedir. Geleneksel bir topluluk olan aşiretlerin genel modernleşme temayülleri, incelemenin bir yönünü oluştururken ana tema olarak aşiretlerce kurulmuş olan aile ve aşiret derneklerinde ne tür bir modernleşme tarzının açığa çıktığı ele alınmaktadır. Türkiye ve Şanlıurfa'da gelişen modernleşme koşulları, aşiret sistemini dönüşüme zorlarken, aşiretler de bu koşullara karşı kimi alanlarda direnç, kimi alanlarda uyum göstermektedir. Bu değişim sürecinde aktif rol alan aile ve aşiret dernekleri,çeşitli mekanizmalarla geleneksel yapının korunup sürdürülmesini sağlarken diğer yandan da modernleşmenin sunduğu imkanlardan yararlanmaktadır.Modernleşme, sivil toplum ve aşiret hakkında kuramsal yaklaşımların yanı sıra Şanlıurfa merkezde on dört aile ve aşiret derneğinden 152 kişi ile yapılan anket bulguları, aşiret mensuplarıyla yapılan görüşmeler ile derneklerin yayın ve dokümanlarının taranması sonucu elde edilen verileri de kapsayan bu çalışmada, modernleşme ve yeniden aşiretleşme (retribalization) eğilimleri dikkat çekmektedir. Şanlıurfa Aile ve Aşiret Dernekleri, bir yönüyle çeşitli modernleşme süreçlerine bağlı olarak dernekleşme yoluyla kentte ve kamusal alanda rol alırken diğer bir yönüyle de göçle gelen aşiret kümelerinin sosyo-kültürel ihtiyaçlarını karşılayıp geleneksel yapının taşıyıcılığını yapmakta böylece aşiretli sivil toplum diyebileceğimiz bir model sergilemektedir. Derneklerin yapı ve pratiklerindeki modern-geleneksel melezliği, klasik modernleşme kuramlarının tek tipçi, evrenselci, pozitivist ve evrimci modellerinin aksine din, gelenek ve görenekleri modern imkan ve araçlarla birleştiren melez, yerli ve otantik bir modele tekabül etmektedir. Geleneğin rasyonelleştirilmesi olan bu durum, klasik batılılaşmadan bağımsız olarak, toplumların kendi özgün değer ve dinamikleriyle modernleşebileceği anlayışını içeren çoklu modernitelerin bir örneğini temsil etmektedir. Çalışma kendi alanında bir ilk olup aşiretlerin geçirdiği tarihsel ve sosyolojik dönüşümü ele alması bakımından okuyucuya önemli akademik veriler sunmaktadır. ŞAHBAN KILIÇ