“Urfa Türk Halk Müziğinin Türkiye’de baş şehridir”

Yeniurfa Gazetesi olarak her hafta önemli bir ismi konuk ettiğimiz "Sen söyle Şanlıurfa'nın" bu haftaki konuğu yıllarını müziğe veren Kısaslı büyük usta Mehmet Acet (Aşık Sefai) oldu.

ROPÖRTAJ: MEHMET ER UNESCO tarafından Yaşayan İnsan Hazineleri ödülüne layık görülen ve ödülünü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın elinden alan"Aşık Sefai" mahlaslı Mehmet Acet ile sohbet havasında bir röportaj gerçekleştirdik. Sorduğumuz birçok soruya içtenlikle cevaplar veren Mehmet Acet (Aşık Sefai)ye, Müzik çalışmalarını, Aşıklığın nasıl başladığını ve nasıl sürdürdüğünü, UNESCO tarafından aldığı ödülü, yazdığı eserleri hangi sanatçıların seslendirdiğini ve daha birçok konuyu biz sorduk "Aşık Sefai" mahlaslı Mehmet Acet cevapladı. ÖNCELİKLE SİZİ KISACA TANIYABİLİR MİYİZ?  Ben Mehmet Acet, mahlasım Aşık Sefai 1954 yılında Şanlıurfa'nın kısas köyünde dünyaya geldim. Müziğe küçük yaşlarda başladım. İlkokulu kısasta bitirdim. Daha sonrasında okuyamadım ama orta ve Lise diplomasını 50 yaşından sonra Açık öğretim’den aldım.  MÜZİK ÇALIŞMALARINIZDAN BİZE BAHSEDER MİSİNİZ?  Bizimki aşıklık geleneği olduğu için bunun yanında ben halk müziği ve hoyrat ’ta okuyorum. Kısas, Urfa'ya yakın olduğu için biz Urfa müziğine aşinayız. Müzik çalışmalarımı küçük yaşlarda cemlerde ustaların ellerine bakarak dinleyerek öğrendim. 1970'li yıllarda çoban kavalı çalardım kavaldan bağlamaya geçtim. Şu anda Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Şanlıurfa Türk Halk Müziği Korosunda ses sanatçısı olarak görev yapmaktayım. Şimdiye kadar 3 albümüm var. İki tane de kitabım yayınlandı. Birisi Harran'da bir Türkmen köyü Kısas diğeri ise, Urfalı saz ve söz ustası Kısaslı Aşık Sefai, ŞURKAV Yayınları’ndan yayınlandı kitaplarım, üçüncü kitabında 3-4 ay içerisinde baskıya hazır olacak o da Kısas ile ilgili kültürel çalışmaların yer aldığı bir kitap olacak. Yurt dışında da birçok etkinliğe davet ediyorum katılıyorum şiirlerim çeşitli medya kuruluşlarında yayınlandı yer aldı. AŞIKLIK NASIL BAŞLAR VE NASIL DEVAM EDER BU KONUDA BİZE BİLGİ VERİR MİSİNİZ?  Aşıklık cemlerde başlar cemlerde aşığım diğer bir isminde zakirdir. Yani zakirin kelime anlamı zikretmekten gelir. Her Aşık Zakir olamaz ama her Zakir aşıktır. Tabii bu da Usta Çırak ilişkisinden meydana gelmiştir. Yani her Usta'nın Çırağı olması lazım. Usta bu Çırağı iyi yetiştirirse deyişleri, semahları öğretir, bunlar olmazsa olmazlardandır. Bunları iyi kavradıktan sonra ustası derki, tamam çırağım bu işi başarıyla yapıyor. Belli bir yaştan sonra ona artık zakirlik görevi verilir. Yani Cem evinde bir türkü söylenmez bir hoyrat söylenmez hepsi tasavvuf içeriklidir. O şekilde usta çırak ilişkileri içerisinde günümüze kadar gelir.  GEÇTİĞİMİZ AYLARDA UNESCO TARAFINDAN BİR ÖDÜL ALDIĞIMIZ BU ÖDÜLDEN BAHSEDER MİSİNİZ? 2016 Kasım ayı, 3 Kasım'da Sayın Cumhurbaşkanımız, Başbakanımız, Kültür Bakanlığı tarafından UNESCO yaşayan insan hazinesi ödülüne layık göründük. Türkiye genelinde Bu ödül 10 kişiye verilmiş ama sekiz kişi diğer sanat dallarında, iki kişi birisi âşıklık dalında benimki de hem Zakir hem Alışık dalında yani iki dalda verildi. Eğitim ve Araştırma Genel Müdürlüğü'nden beni aradılar. Genel Müdür dedi ki, Aşık Sefai, evet dedim, yaşayan insan ödülüne layık görüldün dedi. Ben de espri olarak dedim ki sayın genel müdürüm acaba ben bu ödülü hak ettin mi ki bu kolay kolay verilecek bir ödül değil. Sonra genel müdür dedi ki, Aşık sayfayı biz sizi ince eledik sık dokuduk.  Ben Jülide değildim ama 8 tane profesör çeşitli üniversitelerden seni ince eleyip sık dokudular ondan sonra karar verdiler. Dedi.  PEKİ, UNESCO ÖDÜLÜNÜN DIŞINDA BAŞKA GÖZLERİNİZ VAR MI? UNESCO dışında, Ellerinin üzerinde ödüllerin var. Bunlar Türkiye genelinde çeşitli üniversitelerden, belediyelerden var. Hacı Bektaş Veli anma törenleri olur her yıl 16 Ağustos'ta, 1995 yılında benim orada bir şiir birinci oldu. Türkiye genelinde hoşgörü ve sevgi yılı münasebetiyle 1995 yılı sevgi ve hoşgörü yılı olarak ilan edilmişti. Bize ayak verdiler, Hacı Bektaş hoşgörü ve sevgi olacak diye, Bunun dışına çıkan şiirler kabul olmaz dediler bende oraya bu şiirle katılmıştım. PİRİM İNCİNSEN DE İNCİTME DEDİ PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ HÜNKÂR SENDE ARA SENDE BUL DEDİ PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ                         ******* BİZİM DÜŞÜNCEMİZ İNSANI SEVMEK RENGİ IRKI NE OLURSA HOŞ GÖRMEK BÜYÜLÜKTÜR KENDİ KUSURUNU BİLMEK PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ                         ******* HÜNKÂR HACI BEKTAŞ VELİ PİRİMİZ EHLİBEYT’LE BAŞLAR BİZİM YOLUMUZ HOŞGÖRÜ BAHÇEDE AÇAN GÜLÜMÜZ PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ                         ******* YEDİ YÜZ SENEDİR DUYULAN SESİ ELİN DİLİN BELİN ÖZ FELSEFESİ HER ŞEYİN ÜSTÜNDE İNSAN SEVGİSİ PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ                         ******* ELESTİ BEZMİNDE ULU DİVANDA NE ARARSAN HEPSİ MEVCUT İNSANDA HÜNKÂR HACI BEKTAŞ SEVGİSİ CANDA PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ                         ******* İLİM DERYASIDIR BEKTAŞİ VELİ TA EZEL GÖSTERDİ OL YEŞİL ELİ HOŞGÖRÜ MİMARI SEVGİDİR YOLU PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ                         ******* İSTERİM DÜNYADA HOŞGÖRÜ OLSUN SİLAH PATLAMASIN SAVAŞLAR DURSUN ÖZGÜRLÜK MUTLULUK BARIŞLA GELSİN PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ                         ******* HOŞGÖRÜ BARIŞA GİDEN BİR YOLDUR SEVGİ BAHÇESİNDE AÇILAN GÜLDÜR ÂŞIK SAFAİ’YEM BİR EDNA KULDUR PİRDEN ALDIK HOŞGÖRÜYÜ SEVGİYİ Bu Şiir orada Türkiye birincisi oldu. Dolayısıyla çeşitli kurumlardan, üniversitelerden, gittiğim konserlerinden, Kültür Bakanlığı'ndan, geçmişteki Kültür Bakanları’ndan Devlet kurumlarından çok sayıda ödüllerim var. TRT REPERTUARINA GİRMİŞ OLAN ESERLERİMİZ VAR MI? Şuana kadar TRT repertuarında Urfa Türk halk müziğimiz 150 den fazla parça TRT repertuarından geçmiş parçalardır.20’nin üzerinde bestekârları var. İlk akla gelenler, Mıkkım Tahir, Kel Hamza, Bekçi Bakır, Tenekeci Mahmut, Şükrü Hahız, Mehmet Özbek hocamın da büyük emeği var bu parçaların derlemesinde. BU 150 KÜSUR PARÇANIN 20 TANESİ BENİMDİR. Belki onlarca Urfa’da bestekâr var. Ben geçen sene TRT müdürüyle görüştüm. Bana dediği şimdiye kadar 150 küsur olduğu. Şunu da belirtmek istiyorum. Urfa Türk Halk Müziğimizin Türkiye’de baş şehridir. Bunu kabul etmek lazım. Yani bu TRT repertuvarı ve çıkan sanatçılarımız tarafından bu tescillenmiş belgelenmiştir. Sivas ile Urfa at başı giderler. TRT repertuarı ince elenip sık dokunan bir yerdir. Her yazılan türkü TRT’den geçmez. 50 tane gönderirsin içinden ya bir tane geçer, yada geçmez. Türk Halk Müziğimizin Türkiye’de baş şehri Urfa’dır buda tecillenmiştir. Gazellerimizle, Türkülerimizle, Hoyratlarımızla, uzun havalarımızla, Halk müziğimizle, sanatçılarımızla belgelenmiştir. Deyişlerimize gelince, deyişlerimizin de Türkiye’de baş şehri Kısas’tır. Bunu rahatlıkla söyleyebilirim. Deyişler mesaj verir, övgü verir, ehli beyti met ede, Hacı Bektaş Veliyi över, 12 İmamları över, Tarikatı anlatır. Tabi buda her sanatçının tarzı olmadığı için okunmamış. Dolaysıyla bu kopukluk yaşanmış. Urfa ile Kısas arası 10 km olmasına rağmen, Urfalı sanatçılar olsun, halkın bir kısmı olsun 20 yıla kadar bizim varlığımızdan haberleri yoktu. Biz çeşitli yarışmalara gittik. Urfa semahı, Allah, Allah Urfa’da semah var mıydı. Bunları sanatçılarımız olsun, halkımız olsun Kısas semahı demedik, Urfa semahı dedik. TRT repertuarında da bunun kaynak kişisi benim. Türkiye bizim sesimizi duyduktan sonra biz sesimizi Avrupa’ya duyurduk. Cemlerde, konserlerde deyişlerimizi dururduk ama Urfa’da pek fazla ses gelmedi. İlgisizlik demeyelim de bunu sanatçıların gündeme alması lazım. Tabi biz birkaç kişiyiz bunu albümlerde okusak ta Urfa bizi duymadı ama Türkiye bizi deyişlerimizle, semahlarımızla Kısas müziği kabul gördü. BU YAZDIĞINIZ ESERLERİ HANGİ SANATÇILAR SESLENDİRDİ? Geçmişte benim yanıma 1987 yılında Mehmet Özbek hoca geldi. Abdullah Balak hocaya demiş ya sen ne yapıyorsun. Kısas’a gitsene Kısas burada Arif Sağ geldi derledi, topladı götürdü falan gibi şeyler birbirleri ile konuşmuşlar. Özbek hoca geldi rahmetli Halit Aşan benim hocamdı. Beraber geldiler oturduk, birkaç deyiş ve semahları derledi. Semah biraz uzun olması nedeniyle repertuardan geçmedi ama bütün korolara Türk halk müziği radyolarına, sanatçılara, Kültür Bakanlığı korolarına Özbek hoca semahları duyurdu. Arif Sağ’da kendi albümünde okudu. Sabahat Akkiraz, Mustafa Özaslan, Deste Günaydın, Zülfü Livaneli, rahmetli Murat Göğebakan, Abdülrahman Tarakçı yani birçok sanatçı seslendirdi ama şuanda aklıma gelenler bunlar. HOCAM SON OLARAK NELER SÖYLEMEK İSTERSİNİZ? Kültürümüze sahip çıkalım, kültürle uğraşan insanlarımıza değer verelim. Ben öldükten sonra benim heykelimi dikseler neye yarar ki, son olarak söyleyeceğim yaşarken kültüre sahip çıkmak lazım, bu insanlara değer vermek lazım, arabesk aldı yürüdü artık insanlarımız halk müziği dinlemiyor. Şunu da söylemek istiyorum. Bir devlet bir devleti topla, tüfekle işgal edeceğine kültürünü işgal etsin yeter. Hiç öbürüne gerek yok o zaman içinde erir gider. BEN TÜRKÜNÜN TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR KIRŞEHİR’DE BOZLAK BARAK’TA İSKAN İL İL DOLAŞARAK EYLEMİŞ MESKEN ANADOLU BAŞTAN BAŞA BİR DESTAN BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR ELAZIĞ’IN HANÇERESİNİN RENGİ VAR KERKÜK HOYRATININ BİR AHENGİ VAR URFA İLE ÜÇÜNÜN DE DENGİ VAR BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR URFA DEYİP HEMEN ORDAN GEÇİLMEZ TÜRKÜ, GAZEL BİRBİRİNDEN SEÇİLMEZ BEŞİRİ HOYRATA PAHA BİÇİLMEZ BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR ARGUVAN, ERZİNCAN, SİVAS’TA KALDIM AŞIKLARIN AVAZINA ÇOK YANDIM ERZURUM’DAN KARS’A KADAR UZANDIM BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR MUĞAMLAR DİYARI AZERBAYCAN’I TİFLİS’İ, TEBRİZ’İ, ACEMİSTAN’I YANIK KEREM SÖYLER MANAZ DESTANI BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR KARABULUT KARADENİZ DAĞINDA HORONLAR OYNANIR BAHÇE BAĞINDA KEMENÇE ELİNDE YAYLA YOLUNDA BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR HORA ÇALAR RUMELİNİN SAZLARI YANIK AVAZLARI,,GÜZEL SESLERİ ATAM YURDU UNUTAMAM SİZLERİ BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR BOLU DAĞLARI DA KÖROĞLU YURDU MAZLUMU ZALİME EZDİRMEM DERDİ TÜRKÜLERLE KALKAN TUTUP, GÜRZ VURDU BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR EFELER DİYARI, ZEYBEK TÜRKÜSÜ SEDA VERİR DAĞLARINDA YANKISI HER BİR ZEYBEK BİR EFENİN ÖYKÜSÜ BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR DADALOĞLU TOROSLARI DOLAŞMIŞ TÜRKÜLERİ PADİŞAHLA SAVAŞMIŞ KISASLI SEFAİ BİR PAZAR AÇMIŞ BEN TÜRKÜNÜN, TÜRKÜ BENİM SEVDAMDIR.