Ayakkabı sektörü çöküyor

Şanlıurfa'da geçmişte Türkiye'de öncü bir durumda olan ayakkabı sektörünün son yıllarda iyice gerileyerek, çöküşün eşiğine geldiği görülüyor. 2004'te Bin kişinin çalıştığı ve günde 6000 bin çift ayakkabı üretilen kentte, bugün çalışan sayısının 200'e kadar gerilemiş durumda.

Geçtiğimiz yıllarda Romanya ve Rusya pazarında da iyi yer edinen ayakkabıcılık sektöründe faaliyet gösteren firmalar, ayakkabı imalatçılar sitesi kurulmasını istiyor. İki metre genişliğinde sokakları olan, Pınarbaşı Mahallesindeki atölyelerinde ayakkabı imal eden sektör temsilcileri, çalışma alanlarının gelişmelerine ciddi engel olduğunu söyledi. Uzun yıllar süren uğraşların ardından kooperatif kurulumu tamamlayan sektör çalışanları, son beş yıldır ayakkabı imalatçılar sitesinin bir türlü yapılmadığını belirtti. Komşu illeri örnek gösteren imalatçıklar, Gaziantep'in ikinci ayakkabı imalat sitesini kurduğunu, Diyarbakır'ın siteyi kurmaya başladığını ancak Şanlıurfalı imalatçıların ise hala tarihi Urfa evlerinde dar alanlarda çalışmayı sürdürdüğünü kaydetti. Ayakkabı imalat teknolojisinin de yakından takip edilememesi nedeniyle, bir türlü seri üretimin yapılamaması sektörü etkileyen diğer bir etmen olarak dikkat çekiyor. Önceleri gelen büyük siparişlerin sahip olunan teknoloji ile karşılanamaması nedeniyle bir süre sonra büyük firmaların talepleri Gaziantep ve Adana'ya yönelmiş. Bu yüzden Şanlıurfa ayakkabı sektörü kendi iç piyasasına ve Irak piyasasına döndüğü belirtiliyor. Sektör temsilcileri yerli firmalarında sektöre sahip çıkmadığını ileri sürerken ayakkabı mağazası işletmecileri Şanlıurfa'da üretilen ayakkabının işçilik olarak maliyetinin yüksek ve model çeşitliliği açısından yetersiz olduğunu savundu. SEKTÖR ÇÖKÜYORKonuyla ilgili olarak görüştüğümüz, sektör temsilcileri yaşanan durumun nedenini teknolojik geri kalmışlık, ayakkabı imalatçılar sitesinin kurulmaması ve seri üretime geçilememesi ile pazarın kaybedilmesine bağladı. Şanlıurfa'nın yaklaşık 300 yıllık bir ayakkabı üretim geçmişi olduğunu kaydeden 20 yıllık ayakkabı ustası Ramazan Öcemek, böyle bir geçmişe rağmen sektörün gerilemesinin kendilerini zor durumda bıraktığını belirtti. Öcemek, 'Şanlıurfa'da ayakkabı sektörünün yaklaşık üç yüz yıllık bir geçmişi var. Bu yüzden şöyle düşünmek lazım, bu süre içerisinde Şanlıurfa'da ayakkabı sektörünün hangi noktalarda olması gerekirdi?' dedi. Komşu illerde sektörde ilerleme kaydedilirken Şanlıurfa'da tersine gerileme yaşandığını ileri süren Öcemek, Şanlıurfa'da ayakkabı üretimi doğu ve Güneydoğu Anadolu'yu beslerdi. Ancak Bakın Diyarbakır'da ayakkabıcılık sektörü 2000 yılında başladı ve şu an sitelerini kurma aşamasına geldiler. Gaziantep ikinci ayakkabı imalatçıları sitesini kurdu' dedi. Dış pazarda oluşturulmuş Şanlıurfa ayakkabı sektörü Romanya, Rusya, İran ırak ve savaş öncesi Suriye gibi ülkelerde de Pazar bulmuş. Ancak son beş yıldır sektörün adı geçen nedenlerden dolayı bu pazarı da kaybettiği açıklandı. 'Mülk sahipleri site kurulmasını engelliyor' Çalışma alanlarının da önemli bir sorun olduğunu kaydeden Öcemek, iki metre genişliğindeki sokaklara sahip Pınarbaşı Mahallesinde çalıştıklarını belirtti. Bulundukları yerde nakliyenin ve ulaşımın oldukça zor olduğunu, bir ayakkabı imalatçıları sitesi projesinin acil bir şekilde hayata geçirilmesi gerektiğini belirten, Öcemek, 'Kanaatimizce ayakkabı sektöründeki gerilemenin en önemli nedenleri; faaliyet gösteren esnafa yer gösterilmemesi, bir imalatçılar sitesinin kurulmamasıdır' dedi. Sitenin kurulmasına engel olarak işyeri ve mülk sahiplerinin olduğunu ileri sürdü. MAĞAZA SAHİPLERİİTHAL MARKALARAYÖNELİYORMağazalar Şanlıurfa üretimini tercih etmiyor Sektörü zora sokan bir diğer neden ise ayakkabı mağazası işletmelerin reyonlarında Şanlıurfa üretimi ayakkabıya çok fazla yer vermemesi gösteriliyor. Görüştüğümüz mağaza sahipleri, "Şanlıurfa üretimi ayakkabı bulundurmuyoruz, maliyeti fazla oluyor bu yüzden işçiliği de maliyeti de bizim için fazla oluyor. Bir diğer mazağa işletmecisi Ümit Çetinsoy, Bir dönem Şanlıurfa'nın sektörde lider olduğunu ancak geçen zaman içerisinde gelişmelerin takip edilmemesi nedeniyle geri kaldığını belirtti. Çetinsoy, 'Urfa'da ayakkabı üretilirken, Gaziantep, Adana ayakkabı yapmasını bilmezdi. Ama bizler teknolojiye ayak uyduramadık. Usta ve hammaddeye sahiptik. Ama sektöre sahip çıkılamadık. İmal edilen ayakkabılarda kalite olarak tatmin etmiyor. Bakın geçen gün Batman'dan bir genç geldi kendi üretimleri olan bir ayakkabı gösterdi ve gerçekten güzel iş çıkarmıştı. Maalesef bizler elimizdeki geliştirmeyip aynı şekilde çalışmayı sürdürdük. Bu yüzden mağazamızda yer veremiyoruz' dedi.NAİF KAÇMAZ