ERDOĞAN TOPRAK’TAN HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU

Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Milletvekili ve Genel Başkan Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak her hafta kamuoyu ile paylaştığı ‘Haftalık Değerlendirme Raporu’nu yayımladı.

Haftalık değerlendirme raporu şöyle: SICAK GÜNDEM 1. Türkiye'den Almanya’ya sığınma ve iltica başvuruları, bu yılın ocak ayından kasım sonuna kadar 11 ayda, yüzde 216 artışla 20 bin 802 kişiye ulaştı! 2. Kaynakları rant ve beton ekonomisine aktaran iktidarın ‘Teknofest Kuşağı’ iddiasına karşılık Türkiye, 2022 yılı Küresel İnovasyon Endeksi’nde 50 ülke arasında 37’nci sırada yer alıyor. İÇ POLİTİKA 3. COVID-19 nedeniyle ertelenen Konaklama Vergisi’nin yılbaşından itibaren yürürlüğe girmesine karşılık tüm gelirin merkezi yönetime aktarılması, kamusal gelirlerin adil paylaşımı ve vergi adaleti açısından büyük haksızlıktır! 4. 2021 sonu itibarıyla savcılıklarca yürütülen terör soruşturması dosyalarının sayısı yaklaşık 2 milyon. Ülkedeki her 42 kişiden birini, terörist gören bir iktidarın en son vaat edebileceği şey adalettir! EKONOMİ 5. Merkez Bankası Para Politikaları Kurulu, politika faizini yüzde 9’da sabit tuttu. İktidarın faiz karşıtlığına mola verdiği ve faizde ‘NAS’ sınırının yüzde 9 olduğu anlaşıldı. 6. Asgari ücrete yapılan yüzde 55 zam ve net 8.506 TL işçi sendikaları ve çalışan kesimlerde hüsran yarattı! iktidar-işveren temsilcilerinin belirlediği yeni asgari ücret, kısa sürede açlık sınırının altında kalacaktır. 7. Aralık ayı Tüketici Güven Endeksi verileri, iktidara ve uygulamalarına güvenin ciddi biçimde gerilediğini ortaya çıkardı. Tüketici Güven Endeksi yüzde 1,3 düşüş ile 75,6 oldu! TARIM 8. Dijital Tarıma Geçiş planıyla Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıt koşulu getiren ve başvuru süresini 4 ayla sınırlayan iktidar, milyonlarca çiftçinin mağduriyetine yol açtı! DIŞ POLİTİKA 9. 24 Şubat’ta başlayan Rusya-Ukrayna savaşında 10 ay geride kaldı. ABD, Ukrayna’ya hava savunma sistemi Patriot gönderme kararı aldı ve 2023 bütçesinde 45 milyar dolar kaynak ayırdı! 10. Dış politikada ‘dolara endeksli’ U dönüşlerine rağmen, normalleşme girişimlerinden sonuç alınamazken, Türkiye’nin dışlandığı bölgesel oluşumlarla çevremizde kritik adımlar atılıyor. ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 2 1. Türkiye'den Almanya’ya sığınma ve iltica başvurusunda yüzde 216 artış yaşanması, iltica gerekçelerinin ağırlıkla ‘siyasi baskı, özgürlüklerin kısıtlanması’ ve ‘kötü ekonomik koşullar’ olarak ifade edilmesi, iktidarın ülkeyi getirdiği noktanın somut fotoğrafıdır! Almanya Federal Göç ve Mülteciler Dairesi'nin (BAMF) geçen hafta açıkladığı son verilere göre, bu yılın ocak ayından kasım sonuna kadar 11 ayda Türkiye’den sığınma ve iltica başvuruları yüzde 216 artışla 20 bin 802 kişiye ulaştı. 2021’in tamamında bu sayı 7873 idi. Bugüne kadar askeri darbe dönemleri de dahil, Türkiye’den Almanya’ya sığınma-iltica sayısının bu düzeye yükselmediği dikkate alındığında bu sayı ‘tüm zamanların rekoru’! Almanya’ya sığınma başvurularında Suriyeli ve Afganlar uzun süredir ilk sırada. Bu ülkeleri Irak, Somali, Eritre, Moldova gibi ülkeler izliyordu. Son resmi rakamlar Türk vatandaşlarının başvurularının Suriyeli ve Afganların ardından üçüncü sıraya yükseldiğini gösteriyor. Yapılan mülakatlarda Türkiye’den gidenlerin sunduğu iltica gerekçelerinin başında; ✓ Artan siyasi baskılar, ✓ Hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, ✓ Ekonomik durumun kötüleşmesi, ✓ Yaşam koşullarının zorlaşması, yer alıyor. Federal Göç İdaresi’nin açıkladığı verilere göre Ocak-Kasım 2022 dönemindeki 20 bin 802 başvurusundan 19 bin 754'ü ilk kez başvuranlar. Geçen yılın aynı döneminde bu sayının 6254 kişi olduğu anımsandığında, sığınma başvurularındaki artış yüzde 216! Kasım ayı itibarıyla rakamlara bakıldığında ise 2021 Kasım’ında 764 olan Türk sığınmacıların sayısı 2022 Kasım’ında 4691 kişi. Artış yüzde 514! Gerçek sayının bunun en az üç katı olduğu, kaçak ya da yasa dışı yollarla girenlerin çoğunun geri gönderilme ya da ilk giriş yaptığı Avrupa ülkesine iade edilme endişesiyle resmi iltica başvurusu yapmaksızın bekleme yoluna gittiği belirtiliyor. Alman Federal Sınır Polisi’nin açıkladığı verilere göre ise yasa dışı yollarla giriş yapmak isterken sınırda yakalanan Türk vatandaşlarının sayısında da büyük artış söz konusu. Ocaktan bu yana sınırda kaçak girişte yakalanan Türklerin 5362 kişiye ulaştığı, geçen yıla kıyasla yüzde 264 arttığı görülüyor. Türk vatandaşları vizesiz seyahat olanağı bulunan Sırbistan, Kosova vb. Balkan ülkeleri üzerinden Almanya’ya geçiş yaparak sığınma-iltica talebinde bulunuyor. Bu tablo, iktidarın ağır siyasi baskılar, yasaklar, hakların kısıtlanması, yargıyı sopaya dönüştürmesi, ekonomik kriz ve artan yoksulluk politikaları sonucunda ülkeyi getirdiği noktasının somut resmi, rakamsal ifadesidir. Sadece doktorlar, mühendisler, bilişimciyazılımcılar değil, her kesimden insanlarımız, gençlerimiz ülkeyi terk etmeye yönelmiş durumda. Sığınma-iltica başvurusu yapanların büyük bölümünün genç olması bunu gösteriyor. İktidar; insanları, toplumu soluksuz, gençleri umutsuz bırakan, kadınları yaşam kaygısına sürükleyen, çocukları açlıktan ölüme mahkum eden, taciz ve istismarı sıradanlaştıran uygulamalarıyla, kitlelerin geleceğini karartıyor, yok ediyor! ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 3 2. Kaynakları rant ve beton ekonomisine aktaran iktidarın ‘Teknofest Kuşağı’ iddiasına karşılık Türkiye, 2022 yılı Küresel İnovasyon Endeksi’nde 50 ülke arasında 37’nci sırada. Endeks sonuçları ve sıralama, yüksek teknolojili ürün ihracatının payı yüzde 2’ler seviyesinde olan Türkiye’nin ciddi bir seferberliğe girişmesi gerektiğini gösteriyor! ABD yönetimi dünyanın en büyük çip üreticisi, küresel çip pazarının yüzde 56’sına sahip Tayvanlı TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing) firmasına Arizona’da arazi tahsis ederek 12 milyar dolarlık çip yatırımını ABD’ye yapmasına olanak sağladı. Biden yönetimi temmuzda çıkarttığı Çip ve Bilim Yasası ile çip yatırımlarına 52 milyar dolar kaynak ayırdı. Çip fabrikası yatırımcılarına 2028’e kadar yüzde 25 vergi indirimi getirildi. Çin-ABD arasındaki teknoloji rekabetinde hayati öneme sahip çip üretiminde dünyanın en büyük üreticisi TSMC, Çin’in kendi toprağı olduğunu öne sürdüğü Tayvan’daki yatırımlarını ABD’ye taşıyarak yeni bir rekabeti ateşledi. Geleceğin dünyasında en stratejik ürün olan çip üretimi, teknoloji savaşlarını başlatırken, Türkiye’de 20 yıl boyunca ülke kaynaklarını ranta, inşaata ve beton ekonomisine aktaran iktidar, şimdi Türkiye Yüzyılı’ndan, Teknofest Kuşağı’ndan söz ediyor. 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasında Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfını, Mehmetçik Vakfı’nı kurarak savunma sanayinin temelini atan Ecevit’in öngörüsü sayesinde bugün Aselsan, Havelsan, Roketsan gibi kuruluşlar ortaya çıktı. Erbakan’ın 40 yıl önce çipin önemini öngörerek kurduğu elektronik yonga tesisleri çürütüldü. Günümüzde savunma sanayiindeki adımlar olumlu olmakla birlikte Türkiye’nin hızla yüksek teknolojili üretime geçmesi, yatırımcı çekmesi kaçınılmaz. Aksi halde bu ürünleri üreten ülkelerin pazarı olmaktan öteye geçemeyeceğiz. ✓ Dünyanın önde gelen 50 ülkesini kapsayan Global Innovation Index 2022 sonuçları, Türkiye’nin kat etmesi gereken uzun bir yol olduğunu gösteriyor. Endekste; kamu ve özel sektörün AR-GE’ye ayırdığı kaynaklar, milli gelir düzeyi, nitelikli altyapı, güçlü beşeri-insani sermaye (öğrenci başına eğitim harcaması, üniversitelerde bilimsel araştırmaya ayrılan kaynak), siyasi istikrar yargısal ve kurumsal güvenilirlik-şeffaflık, yaratılan kıymetli markalar, patent sayısı gibi kriterler üzerinden yapılan değerlendirmeyle sıralama oluşturuluyor. Türkiye 2022 endeksinde 37’nci. İlk 10 ülke; İsviçre, ABD, İsveç, Birleşik Krallık, Hollanda, Güney Kore, Singapur, Almanya, Finlandiya ve Danimarka. ABD ile teknolojik rekabet halindeki Çin 11’inci, son yıllarda casus yazılımlarla öne çıkan İsrail 16’ncı. Rusya’nın 47’nci sıraya inmesinde kaynaklarını teknolojiye değil savaşa ayırması önemli etken. ✓ Sıralamada batılı ülkelerin üstünlüğü, geleceğin teknoloji yarışında kimin önde olacağının işaretini veriyor. Türkiye’nin 10 yıl geriye giden milli geliri, partizanlaşan üniversitelerin hali, yargı ve hukukun getirildiği nokta, hızlanan beyin göçü, demokrasiden uzaklaşan görüntüsüyle yenilikçi teknolojileri, yatırımları çekmesi zor olduğu gibi, sıralamada daha geriye düşmesi yüksek ihtimal. ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 4 3. COVID-19 nedeniyle ertelenen Konaklama Vergisi’nin yılbaşından itibaren yürürlüğe girmesine karşılık, tüm dünyadaki örneklerin aksine bu vergiden tesislerin bulunduğu yerel yönetimlere pay ayrılmaması, tüm gelirin merkezi yönetime aktarılması, kamusal gelirlerin adil paylaşımı ve vergi adaleti açısından büyük haksızlıktır! Belediye gelirleri yasasındaki vergi oranlarını belirleme yetkisini kullanarak COVID-19 salgını nedeniyle iki yıldan beri belediyelerin konser, sinema, spor etkinlikleri, futbol maçları, at yarışları biletlerinden elde ettiği eğlence vergisini sıfırlayan Cumhurbaşkanı Kararının süresi 2023 sonuna kadar uzatıldı. ✓ Belediyeleri ciddi bir gelirden mahrum eden bu kararın yanı sıra, Gider Vergisi yasasında yapılan değişiklikle getirilen Konaklama Vergisi, yılbaşından itibaren yürürlüğe konulması kararlaştırıldı. Yayınlanan tebliğle 1 Ocak 2023’ten itibaren otel, motel, tatil köyü, pansiyon, kamping vb. konaklama tesislerinde geceleme ve bu tesislerden alınan yeme-içme vb. hizmetlerine ilişkin ücretler üzerinden yüzde 2 oranında ‘Konaklama Vergisi’ kesilecek. Cumhurbaşkanının bu oranı bir kat artırma, yarıya indirme yetkisi bulunmasına karşılık tebliğde üst sınır olan yüzde 2’nin uygulanması kararlaştırıldı. ✓ Turizmciler uygulamanın bir yıl daha ertelenmesini, toparlanma sürecine yeni girildiğini ifade etseler de iktidar kabul etmedi. Dünyada 'Local Hospitality Tax-Yerel Konaklama Vergisi' adı altındaki benzer uygulamalarda, tesisin bulunduğu yerdeki yerel yönetimlere, belediyelere ya vergiden pay ayrılıyor veya gelirin tamamı yerel yönetime bırakılarak, yerel yönetimlerce tahsil ediliyor. İktidar ise yaptığı düzenlemeyle elde edilecek hasılatın tamamını merkezi yönetime aktararak kendi kullanacak. 2023 bütçesinde konaklama vergisinden en az 2,3 milyar TL hedefleniyor. Bu vergi konaklayan, yeme-içme hizmeti alan kişilerden tahsil edilerek her ay vergi dairesine yatırılacak. İşletmeler maliyenin vergi tahsildarlığını yapacak. Konaklama vergisi gelirlerinin merkezi yönetime aktarılması, konaklama tesislerinin bulunduğu il-ilçe-beldelerin yerel yönetimlerine, belediyelerine pay ayrılmaması, tahsil edilen paranın iktidar tarafından dilediği şekilde kullanılması büyük bir adaletsizliktir. Büyük şehirlerdeki otellerin yanı sıra turistik tesislerin, tatil köylerinin, pansiyon işletmelerinin, bulundukları yerlerdeki tüm altyapı, kanalizasyon, içme ve atık su, çöp, çevre temizliği, ulaşım, yol vb. hizmetlerisağlayan doğrudan yerel yönetimler. ✓ Yazın nüfusu katlanan turistik yörelerde çok daha fazla nüfusa hizmet veren belediyelere gelirin en az yüzde 50’si (yüzde1’lik kısım) verilmelidir. Pek çok turistik ilçe-belde belediyesinin kaynak yetersizliği çektiği, muhalefete mensup belediyelerin merkezi yönetimin kararları ve engellemeleriyle daha büyük mali sıkıntılar yaşadığı biliniyor. Milyonlarca yerli ve yabancı turistin tatile geldiği, mal ve hizmet fiyatlarının yükseldiği bu bölgelerde yaşayan yerel halkın yaşadığı sıkıntılar karşısında, sağlanacak vergi gelirlerinin yerel yönetimlerce kendilerine daha iyi ve nitelikli hizmet için kullanılmasını beklemeleri doğal ve adil değil mi? ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 5 4. Adalet Bakanlığı istatistiklerine göre 2021 sonu itibarıyla savcılıklarca yürütülen terör soruşturması dosyalarının sayısı 1 milyon 768 bin. 2022’de muhtemelen bu sayı devreden dosyalarla 2,5 milyona ulaşacak. Ülkedeki her 42 kişiden birini, terörist gören bir iktidarın en son vaat edebileceği şey adalettir! İçişleri Bakanlığı artık rutinleşen bir adımla, Ataşehir, Mersin Büyükşehir belediyelerinden sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne de (İBB) terörle ‘iltisaklı-irtibatlı kişileri istihdam’ gerekçesiyle soruşturma yürüterek savcılığa suç duyurusunda bulundu. İktidarın önüne geleni terörle, terör bağlantısıyla itham etmesi sıradan bir icraata dönüşürken, Adalet Bakanlığı Adli Sivil ve İstatistik Genel Müdürlüğü 2021 yılı raporuna göre Cumhuriyet savcılıklarında Terörle Mücadele Kanunu (TMK) çerçevesinde yürütülen terör soruşturmalarının sayısı 1 milyon 768 bin. Diğer deyişle yaklaşık 2 milyon kişi, muhtemelen bazı dosyalarda örgüt iddiasıyla daha fazla sayıda kişi terör soruşturması altında. 85 milyon nüfuslu Türkiye’de her 42 kişiden birisi iktidara ve savcılara göre terörist, terör zanlısı, terörle bağlantılı veya irtibatlı! ✓ Bu kadar çok terörist vatandaşın olduğu, soruşturulduğu, yargılandığı bir ülkeyi yönetenler apaçık görüldüğü gibi terör suçlamasını en kullanışlı siyasi malzemeye, yargıyı da bu doğrultuda en verimli araca dönüştürmüş demektir. Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen hafta İslam Dünyası Anayasa Yargısı Konferansı açılışında yaptığı konuşmada; “Adalet dağıtamayan devlet tıpkı çürük bir bina gibi yıkılıp gitmeye mahkumdur. Önümüzdeki yıl yasama ve yargıyı güçlendirecek yeni reformları ülkemize kazandırmak istiyoruz” dedi. 22 Mayıs 2019’da Saray’da düzenlediği Hakim ve Savcı Kura törenindeki konuşmasında yine; “Adaletin olmadığı bir devlet, tıpkı temelsiz bina gibi eninde sonunda yıkılıp gitmeye mahkûmdur” demişti. ✓ Kendi söylediklerini unuttuğu ve kendisi de inanmadığı için aynı sözleri 3,5 yıl arayla yineliyor. ✓ Yıllardır sayısı unutulan Yargı Reformu paketleri, İnsan Hakları Eylem Planları tozlu raflara atıldı. ✓ Cumhurbaşkanı Erdoğan, sanki 2023’te iktidarda kalacakmış gibi yine yargı reformu vaat ediyor! Bugün gelinen noktada; 20 yıllık iktidarlarında; hukuk devletini ve yargı bağımsızlığını yok ettiler. Partili yargıçlar-savcılarla yargıya güveni dibe vurdurup ülkenin yasal-anayasal kurumlarını çökerttiler. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararlarını tanımayan, AYM’yi kapatmak isteyen, yargıyı rakiplerine karşı siyasi araç olarak kullanan bir iktidarın bu topluma söyleyebileceği en son söz ‘bağımsız yargı, adaletli yönetim ve adalet dağıtan devlet’ vaadidir! Her 42 kişiden birinin terörle yargılandığı bir ülkede, yurttaşların konsolosluklarda niçin vize kuyruklarına girdiği çok açık! İktidarın AB ile Vize Serbestisi anlaşmasında 6 yıldır Terörle Mücadele Kanunu’ndaki (TMK) düzenlemeyi niye yapmadığı, siyaseten kullanışlı bu yasayı değiştirmekten niye kaçtığı, gerçek niyetin ne olduğu, apaçık ortada. Artık adaletsizlikte zirveye çıkan bu iktidarın adalet vaatlerine kimse inanmıyor! ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 6 5. Merkez Bankası Para Politikaları Kurulu, politika faizini yüzde 9’da sabit tuttu. İktidarın faiz karşıtlığına mola verdiği ve faizde ‘NAS’ sınırının yüzde 9 olduğu anlaşıldı. Faiz indirimleri enflasyon beklentileri üzerinde olumlu bir etki yaratamadığı gibi, ilan edilen hedeflerin hemen tamamında ters sonuçları beraberinde getirdi! Geçen yılın eylül ayında Cumhurbaşkanı (CB) Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon neticedir. İnancımıza göre faiz Nas’tır” söylemiyle başlatılan faiz indirimi sürecinin ilan edilen hedefleri; ✓ Yatırımlarda ve istihdamda artış, ✓ Enflasyonda ve döviz kurlarında düşüş, ✓ İhracatta yükseliş, ✓ Cari açığın cari fazlaya dönüşmesiydi. 2021 Eylül’ünde Merkez Bankası (MB) politika faizi yüzde 19 seviyesindeyken başlayan indirimlerle aradan geçen 16 ayın sonunda politika faizi 10 puan aşağı çekildi. Kasım ayında yüzde 9’a düşürülerek CB Erdoğan’ın ‘yılsonunda tek haneli faiz’ talimatı yerine getirildi. Yüzde 84 resmi enflasyona karşılık yüzde 9 oranıyla 75 puanlık negatif faize rağmen yılsonu enflasyon beklentisi en iyimser tahminlerde ve iktidarın açıklamalarında bile yüzde 65 düzeyinde. Orta vadeli programda (OVP) 2023 yılı için yüzde 24 olarak öngörülen enflasyona göre de politika faizi 15 puan negatif halde. ✓ Faiz indirimleri başladığında yüzde 19 seviyesinde olan TÜİK’in resmi yıllık enflasyonu şu anda yüzde 84. ✓ Dolar kuru indirim öncesi 8,40 TL iken şimdi 100 milyar doların üzerinde rezerv satışına rağmen 18,60 TL. ✓ Büyüme hızı ilk çeyrekte yüzde 7,3, ikinci çeyrekte yüzde 7,6 iken üçüncü çeyrekte yüzde 3,9’a indi. ✓ Bankacılık ve bireysel tüketim harcamaları hariç tüm sektörlerde daralmaküçülme başladı. ✓ Enflasyon gelir dağılımı adaletsizliğini büyütürken ücretlilerin büyümeden, milli gelirden aldıkları pay yüzde 34’ten 26’ya indi. ✓ Büyüme yönünü aşağı çevirdi ve düşük faizle patlayacağı öne sürülen yatırımlar eksiye döndü. ✓ İşsizlik yükselişe geçti ve resmi veriyle ekim itibarıyla yüzde 10,2 oldu. Genç işsizlik bunun iki katı. Faiz indirimlerine rağmen ticari, bireysel ihtiyaç ve konut kredisi faizleri katlandı. MB ve BDDK’nın kararlarıyla ihracatçıların döviz gelirlerinin yüzde 40’ına el konuldu. Bankalara faiz tavanı getirilerek, kredi vermeleri engellendi. Cari fazla iddiasının tersine 40 milyar doları aşan cari açık, 99 milyar dolara ulaşan dış ticaret açığı, ihracatta gerileme ve ithalatta 300 milyar doları aşan bir tablo söz konusu. İktidarın faiz düşürüp enflasyonu indirme, yatırımları artırma, istihdamı büyütme, ihracat artışıyla cari fazla verme, ‘liralaşma’ stratejisiyle TL’yi güçlendirme senaryolarının tümü geçersiz hale geldi. Yeni Ekonomi Modeli (YEM) Türkiye ekonomisine ağır hasar verdi! ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 7 6. İşçi temsilcisinin yer almadığı masada, iktidar-işveren temsilcilerinin belirlediği yeni asgari ücret, kısa sürede açlık sınırının altında kalacaktır. İktidar yüzde 55 artışın enflasyon karşısında yeterli olduğunu savunurken, işveren kesiminde de artan işçilik maliyetleri gerekçesiyle devlet desteği talepleri gündeme geldi. İktidarın ekonomi politikalarının yarattığı yüksek enflasyon, gelir dağılımı adaletsizliği, çalışanların milli gelirden aldığı paydaki sert gerileme yeni asgari ücret artışındaki beklentileri yükseltirken, açıklanan yüzde 55 zam ve net 8.506 TL 49 kuruş, brüt 10 bin 8 liralık tutar, işçi sendikaları ve çalışan kesimlerde hüsran yarattı! Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda çalışanları temsil eden Türk-İş, 9 bin TL net ücret talebi ile masadan kalkarken, yeni asgari ücret iktidar ve işveren kesimince belirlendi. İktidara yakın Hak-İş Konfederasyonu bile belirlenen ücretin beklentiyi karşılayacak, kayıpları telafi edecek düzeyde olmadığını bildirdi. Kasım ayı itibarıyla sadece gıda harcamalarından oluşan açlık sınırının 7.785 TL, gıda-konut-ısınma-ulaşım-kültür-eğlence vb. harcamaları kapsayan yoksulluk sınırının 25 bin 365 TL olduğu dikkate alındığında iktidarın çalışanları enflasyona ezdirmemekle övündüğü yeni asgari ücret açlık sınırının sadece 721 TL üzerinde. ✓ Yeni asgari ücret, aralık ve ocak ayı açlık-yoksulluk sınırları açıklandığında büyük olasılıkla açlık sınırının altında kalacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, açıklanan rakamın ülkenin genel ekonomik ve sosyal görünümüyle uyumlu olduğunu savundu. Enflasyonun hızla düşeceğini ifade eden Erdoğan, buna rağmen hayat pahalılığının süreceği, fiyatların düşmeyeceği, zamların devam edeceği gerçeğini gizledi. ✓ Enflasyon rakamsal olarak düşse de ekmek, et, süt, peynir vb. fiyatı, elektrikdoğalgaz faturaları, kiralar düşmeyecek. Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı, asgari ücreti ‘taban ücret’ diye nitelendirdi. Olması gerekenin çalışanlara bunun üstünde ücret verilebilmesi olduğunu dile getirdi. Ancak resmi rakamlarla yaklaşık 8 milyon kişinin SGK kayıtlarında asgari ücretten gösterildiği Türkiye’de, çalışanların yüzde 50’sine yakını asgari ücretli. Asgari ücret ‘taban’ değil, ortalama ücret. Temmuzda artırılmasına rağmen en düşük emekli aylığı ise 3.500 TL! Türkiye, Eurostat’ın 2022 AB asgari ücret sıralamasında 26 ülke arasında sondan üçüncü (23) idi. Yüzde 55 zamlı 2023 ücretinin brüt tutarının euro karşılığı (505 Euro) açısından sondan beşinciliğe (21) çıktı. Türkiye’nin altında Macaristan, Letonya, Sırbistan, Bulgaristan, Arnavutluk yer alıyor. Sıralamadaki diğer 25 ülkenin asgari ücret tutarları henüz 2022’ye ait. Türkiye, bu ülkeler yeni asgari ücreti açıkladığında, yine daha alt sıralara inecek. İktidar, duruma göre asgari ücreti yeniden gözden geçirebileceklerini belirterek ‘seçim asgari ücreti’ işaretini verdi. Alınan 200 milyarlık ek borçlanma yetkisi, kamu bankalarının 20’şer milyarlık sermaye artışı ve Bakan Nebati’nin açıklanacağını duyurduğu 14 ayrı kredi paketiyle geniş kesimleri borçlandırarak ekonomiyi canlandırma senaryoları, seçim ekonomisine geçildiğini gösteriyor. ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 8 7. Aralık ayı Tüketici Güven Endeksi verileri, iktidara ve uygulamalarına güvenin ciddi biçimde gerilediğini ortaya çıkardı. İktidarın söylem ve açıklamalarının toplumda, kamuoyunda, hanelerde bir karşılığının olmadığını, inandırıcı bulunmadığını ve ciddiye alınmadığını gösterdi. Tüketici Güven Endeksi yüzde 1,3 düşüş ile 75,6 oldu! Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Merkez Bankası (MB) tarafından ortaklaşa iş birliğiyle her ay düzenli şekilde yürütülen Tüketici Güven Endeksi (TÜGE) anketi ve hane halkları araştırmasının aralık ayı sonuçları, ekonomideki çöküşü gizleyemedi. Uzun süredir 100’ün altında seyrettiği için zaten genel güvensizliğin kalıcı hale geldiği TÜGE’de, aralık ayında kasıma kıyasla yüzde 1,3 düşüş yaşandı. ✓ Böylece kasımda 76,6 puan olan endeks puanı 75,6’ya indi. Alt endekslerdeki sonuçlar güvendeki gerilemenin daha ciddi boyutlarda olduğunu, beklentilerde kötüleşme ve karamsarlığın yaygınlaşarak arttığını işaret ediyor. ✓ Buna göre hanenin maddi durum endeksi kasımda 58,3 puan iken aralıkta yüzde 1,5 azalarak 57,4’e inmiş. İktidarın ekonomi politikalarıyla her geçen gün daha fazla yoksulluğa sürüklenen, alım gücü düşen, enflasyonun erittiği geliri giderini karşılamayan, toplam kredi kartı harcamaları bir ayda yüzde 99 düzeyinde artan bir sosyal-ekonomik tabloda hanelerin maddi durumunun daha da kötüleşmesi, umutların azalması kaçınılmaz. Gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durum beklentisi endeksindeki sonuçlar ise sadece bugün değil gelecek dönem için de hanelerin bu iktidarla bir umut göremediklerini somut şekilde ortaya koyuyor. ✓ Kasımda 75,8 olan gelecek 12 ayda hanenin maddi durum beklentisi endeksi, aralık ayında yüzde 0,6 azalışla 75,4'e indi. Kasımda 80,5 olan gelecek 12 aya ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi yüzde 4 değer kaybederek aralıkta 77,3 puana indi. Bu sonuç, iktidarın ‘en kötüsü geride kaldı, 2023’te Türkiye şaha kalkacak, uçuşa geçecek’ söylemlerinin toplumda bir karşılığı olmadığı gibi kimseyi inandıramadığını sergiliyor. Hanelerin enflasyona ve fiyat artışlarına karşı korunmak, her gün düşen alım gücü, değer yitiren TL ve gelen zamlarla gelecekte aynı fiyata bulamayacaklarına inandıkları mal ve ürünleri bugünden almak eğilimlerinin sürdüğü ‘Gelecek 12 ayda dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi’ endeksinin kasımdaki 91,9 seviyesinden yüzde 0,7 artışla aralıkta 92,6’ya yükselmesiyle kendisini gösteriyor. Yine zam gelecek kaygısı, vatandaşın panikle alışveriş yapma eğilimini yükseltiyor. Türkiye İstatistik Kurumu ve Merkez Bankası iş birliğiyle hazırlanan Tüketici Güven Endeksi 2022 Aralık sonuçları; toplumda ve hanelerde karamsarlığın, iktidardan memnuniyetsizliğin ve güvensizliğin arttığını, beklentilerin kötüleştiğini gösteriyor. İktidarın ‘gidici’ olduğunu teyit ediyor. ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 9 8. Dijital Tarıma Geçiş planıyla 2023 tarım dönemi desteklerinden, tarım sigortası ve düşük faizli tarım kredilerinden yararlanmak için Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıt koşulu getiren ve başvuru süresini 4 ayla sınırlayan iktidar, milyonlarca çiftçinin mağduriyetine yol açtı! Her Bakan değişikliğinde kökten değişen tarım ve hayvancılık politikalarıyla yap-boz tahtasına çevrilen ülke tarımı, şimdi de iktidarın ‘Dijital Tarıma Geçiş’ dayatmasıyla karşı karşıya kaldı. ✓ Planlı üretim, üreticiye ekeceği ürünü dikte etme, ekilmeyen arazilere el koyma, sözleşmeli üretici vb. uygulamaları gündeme alan iktidar, seçim öncesi süreci oldubittiye getirerek, üreticiyi mağdur edecek politikalara yöneliyor. 2023 dönemi tarımsal desteklerden, tarım ve ürün sigortasından, düşük faizli tarım kredilerden yararlanma, e-Devlet üzerinden başvuruyla Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kaydolma koşuluna bağlandı. Başvuru süresi 31 Aralık’ta sona ermek üzere 4 ayla sınırlandırıldı. Yılsonuna bir hafta kala ÇKS’ye başvurabilen çiftçi sayısı, Türkiye Ziraat Odaları Birliği’ne (TZOB) bağlı odalara üye çiftçilerin üçte bir kadar! TZOB’un açıkladığı verilere göre Ziraat Odaları Bilgi Sistemi'ne (ZOBİS) kayıtlı olarak tarımsal üretimi sürdüren çiftçi sayısı 2022 yılında 5 milyon 186 bin 206 iken, ÇKS'ye kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 172 bin 974 idi! Çiftçilerin yüzde 58’inin ÇKS kaydı bulunmuyor. Yine TZOB ve TÜİK verilerine göre 2022’de ekilebilir tarımsal arazi toplamı 23,5 milyon hektar iken ÇKS’ye kayıtlı tarımsal arazilerin toplam büyüklüğü 15,3 milyon hektar. Bu yıl başlatılan Dijital Tarıma Geçiş planıyla 2023 tarımsal üretim döneminde desteklerden, kredilerden diğer olanaklardan yararlanabilmeleri için milyonlarca çiftçiden ÇKS’ye başvurularını yenilemesi istenirken, sürenin 31 Aralık’a kadar sınırlanması süreci çıkmaza sürükledi. TZOB’un verilerine göre 2023 dönemi için şu ana kadar ÇKS’ye kaydolan çiftçi sayısı 1 milyon 460 bin, ÇKS’ye kayıtlı tarım arazisi 10,6 milyon hektar! TZOB’a bağlı odalara üye 5 milyonu aşkın çiftçiden sadece üçte biri ÇKS’ye kaydolmuş! Milyonlarca hektar tarım arazisi ve bunları işleyen yaklaşık 3,5 milyon üretici 31 Aralık’a kadar ÇKS’ye kaydolamazsa sistem dışı kalacak ve hiçbir destekten yararlanamayacak. Dijital tarıma geçiş planını altyapısı ve üreticilere gereken zemin hazırlanmadan bu kadar kısa sürede, alelacele devreye sokmak, milyonlarca çiftçiyi kısa sürede 31 Aralık’a kadar başvuruya zorlamak devlet aklıyla, çözüm odaklı planlama ve politikayla bağdaşmaz. Çiftçilerin üçte ikisinin 31 Aralık’a kadar Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kaydını tamamlaması olanaksız görünüyor. İktidarın 20 yıldır mağdur ettiği çiftçiye, TZOB’un çağrısına kulak tıkaması, duymazlıktan gelmesi kabul edilemez. 23 Eylül’deki kararın yarattığı mağduriyet ortadan kaldırılmalı, ÇKS’ye kaydolma süresi uzatılmalıdır. Üretimden hızla uzaklaşan üreticilerimizin, çiftçilerimizin yeni mağduriyetler yaşamasının önlenmesi hayati önceliğimizdir! ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 10 9. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, savaşın başından bu yana ilk kez yurt dışına gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Biden tarafından Beyaz Saray’da ağırlandı. ABD, Ukrayna’ya hava savunma sistemi Patriot gönderme kararını açıklarken, 2023 bütçesinde Ukrayna’ya 45 milyar dolar kaynak ayırdı! 24 Şubat’ta başlayan Rusya-Ukrayna savaşında 10 ay geride kalırken, yakın gelecekte savaşın sona erebileceğine ilişkin hiçbir işaret söz konusu değil. Başkent Kiev de dahil olmak üzere Ukrayna’nın ulaşım, enerji, haberleşme altyapısını daha yoğun şekilde hedef alan Rusya’nın saldırıları sonrasında ülkenin üçte ikisinin karanlıkta olduğu, ısınma ve içme suyunda ciddi sıkıntı baş gösterdiği Devlet Başkanı Zelenski tarafından açıklandı. Zelenski, ABD Başkanı Joe Biden ile Beyaz Saray’da 2,5 saatlik bir görüşme gerçekleştirdi. Düzenlenen ortak basın toplantısında sonuna kadar Ukrayna’nın yanında olacaklarını her türlü desteği vermeye devam edeceklerini vurgulayan ABD Başkanı, Rusya’nın hava saldırılarına karşı, 1,8 milyar dolarlık Patriot hava savunma sistemini Ukrayna’ya göndereceklerini ifade etti. Almanya’daki ABD-NATO üssüne gönderilecek Patriot’lar için burada Ukrayna ordusu mensuplarına sistemi kullanmaları için 3 aylık bir eğitim verilecek. Daha sonra Ukrayna’ya gönderilecek Patriotların nerede konuşlandırılacağına Kiev yönetimi karar verecek. ✓ Patriot Hava Savunma Sistemi’nin Rusya hava saldırılarına karşı kullanılabilir hale gelmesi en erken önümüzdeki mart-nisan aylarında söz konusu olabilecek. ABD Kongresi’nde kabul edilen 1,7 trilyon dolarlık 2023 bütçesinde ise Ukrayna’ya sağlanacak destek için Başkan Biden’a 45 milyar dolar ödenek verildi. Hollanda hükümeti de Ukrayna’ya 1,5 milyar Euro yardım gönderilmesini kararlaştırdı. Rusya Savunma ve Dışişleri Bakanlıklarından yapılan açıklamalarda ABD-AB ve batılı ülkelerin Ukrayna’ya milyarlarca dolarlık silah ve mühimmat desteği sağlayarak savaşın sürmesi, uzaması ve yayılmasına zemin hazırladıkları belirtilerek Rusya’nın geri adım atmayacağı dile getirildi. Kremlin Sarayı sözcüsü Dmitri Peskov, Ukrayna’ya yerleştirilecek Patriot hava savunma sisteminin ‘meşru hedef’ olacağını ve ilk anda imha edileceğini, bunun yanında Yunanistan’ın Rusya’dan aldığı S-300 hava savunma sistemlerini Ukrayna’ya gönderme kararının da karşılıksız kalmayacağını ilan etti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin imzaladığı kararname ile Savunma Bakanlığına İHA ve SİHA üretimi çalışmalarının hızlandırılması talimatını verdi. Rusya’nın son dönemde İran’dan aldığı SİHA’larla gerçekleştirdiği saldırılarda Ukrayna altyapısını büyük ölçüde imha etmesi üzerine ABD, İran’a yeni yaptırım tehdidinde bulundu. Almanya, İran ile tüm ekonomik ve ticari ilişkileri kesme kararı aldı. Patriot kararıyla yeni bir aşamaya geçmesi gündeme gelen Rusya-Ukrayna savaşının yaygınlaşma olasılığı yanında, yakın dönemde müzakere sürecinin başlamasına dönük bir işaret görünmüyor! ERDOĞAN TOPRAK, CHP İSTANBUL MİLLETVEKİLİ HAFTALIK DEĞERLENDİRME RAPORU | 25 ARALIK 2022 11 10. Dış politikada ‘dolara endeksli’ U dönüşlerine rağmen, normalleşme girişimlerinden sonuç alınamazken, Türkiye’nin dışlandığı bölgesel oluşumlarla çevremizde kritik adımlar atılıyor. Ürdün’deki Uluslararası Bağdat Konferansı’nda ‘Eş Başkanlığı’ Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron üstlendi. Türkiye’yi yalnızlığa ve dışlanmaya iten dış politika adımlarından U dönüşleri yapmaya girişen iktidarın bu açılımları, güven ve saygınlık erozyonu giderilemediği için sonuçsuz kalıyor. Kaynak ve borç ihtiyacıyla İhvancı eksenden ‘dolar eksenli’ dış politikaya dönüş girişimleri şu ana kadar sadece Katar, BAE ve Suudilerden kısmi karşılık gördü. Torba yasada Katar’a verilen limanların işletme süresini ‘ihalesiz’ 49 yıla uzatan düzenleme, iktidar oylarıyla geçirildi. ✓ Katar bu jestin karşılığını, hazinenin ocak ayındaki Eurobond ihracında 2 milyar dolarlık alım yapacağını duyurarak iktidara yeni yıl hediyesi verdi. ✓ Suudilerin vaat ettiği Merkez Bankası nezdinde 5 milyar dolarlık mevduat tesisi içinse iktidar beklemede. Sınır komşumuz Irak’ta istikrar ve sorunların çözümü için Ürdün’ün başkenti Amman’da gerçekleştirilen Bağdat Konferansı’nda eş başkanlığı Ürdün Kralıyla birlikte Fransa Cumhurbaşkanı Macron üstlendi. Bölge ve komşu ülkelerin dışişleri veya başbakan düzeyinde temsil edildiği toplantıda Türkiye Amman Büyükelçisiyle yer aldı ve hiçbir etkinlik gösteremedi. AB’nin kısa süre önce dört ülke ile imzaladığı anlaşmayı onaylayarak yapımını başlattığı Karadeniz Elektrik Enerjisi Nakil Hattı Projesi’ne de Karadeniz’de en uzun kıyıya sahip Türkiye dahil edilmedi. Azerbaycan’da üretilecek elektriğin Gürcistan üzerinden Karadeniz’in altına indirilmesini, denizaltından kablolarla, Romanya ve Macaristan’a ulaştırılmasını buradan Avrupa’ya dağıtımını öngören milyarlarca euroluk projede Türkiye yok. Aralık başında Arnavutluk’ta düzenlenen AB-Batı Balkan Ülkeleri Zirvesi’nde de Türkiye dışlandı. Zirvenin ardından Bosna-Hersek’in AB tam üyeliğine adaylığı onaylandı. ✓ Türkiye bir yandan 2016’dan bu yana kesilmiş durumdaki AB tam üyelik müzakerelerinin yanı sıra, tarihi, siyasi ve ekonomik bağları bulunan BosnaHersek, Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ gibi ülkelerin yer aldığı Batı Balkan Ülkeleri oluşumunun da dışında kaldı. Doğu Akdeniz’de Mısır’ın ilan ettiği yeni deniz sınırları Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) tarafından tanınarak desteklenirken, Yunanistan önümüzdeki aylarda Girit ve çevresindeki karasularını 12 mile çıkartma Libya deniz sınırına ulaştırma kararını ilan etmeye hazırlanıyor. Bu doğrultuda uluslararası medyada ve Yunan gazetelerinde yer alan haberlerde Mısır’ın bu konuda Yunanistan’a destek vereceği, ABD ve AB’nin de Mitçotakis hükümetinin karasularını genişletme kararını tanıyacağı belirtiliyor. İktidar, 3-5 milyar dolar peşinde Körfez emirlerinin kapısında dolaşırken; sınırlarımızda, Irak’ta, Libya’da, Suriye’de Ege ve Doğu Akdeniz’de, Karadeniz’de, Balkanlarda Türkiye’yi çevreleyen, dışlayan, tecrit eden yapılanmaları, oluşumları çaresizce seyrediyor!