Şanlıurfa Milletvekili Ayşe Sürücü, Daha önce yürürlük tarihi ertelenen tütün ticareti yasağı, 1 Temmuz 2021 itibarıyla uygulanmaya başlandığını belirterek, vakit kaybetmeden bir meclis araştırma komisyonu kurulmasını istedi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilen Tütün Yasağı hakkında araştırma önergesinde şu görüşlere yer verildi:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda dört yıl önce yapılan değişiklikle Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan yapılan tütün ticareti yasaklanmış; bu yasağa uymayanların 3 yıldan 6 yıla kadar hapisle cezalandırılması öngörülmüştü. Daha önce yürürlük tarihi ertelenen tütün ticareti yasağı, 1 Temmuz 2021 itibarıyla uygulanmaya başlandı. Tütün üreticisine hapis cezası öngören düzenlemenin kaldırılmasını talep eden üreticiler özellikle ağırlıklı geçim kaynağı tütün üretimi olan Adıyaman, Malatya, Bitlis, Siirt gibi kentlerde üreticiler bu karar karşında oldukça tepkili ve geçim kaynakları noktasında son derece endişeli durumdadır. Bu konuda Anayasa’nın 98’inci, İçtüzüğün 104. ve 105. maddeleri göre Meclis Araştırması açılmasını arz ederiz.

Türkiye’nin en önemli 3 tarımsal ihraç ürününden biri olan tütünün, 2012 yılından itibaren ithalat karşısında üstünlüğünü yitirmiş durumdadır. Ekim 2020 ayında 7255 Sayılı Torba Yasa ile önemli düzenlemeler yapıldı. Bu yasaya göre, sigara üreticileri 2022 yılı için yüzde 17, 2023 yılı için yüzde 21 ve 2024 yılı için yüzde 25 yerli tütün kullanmak zorundalar.

Fakat HDP olarak Ekim 2020’de de muhalefet şerhimizde yeraldığı üzere, ’’tütün ithalatının azaltılmasına ilişkin düzenlenmiş olan bu maddede zorunlu olarak verilen oran neticesinde

doğrudan ithalata yönlendiren bir tutum içermektedir. Getirilen ’en az yüzde otuzunun Türkiye’de üretilmesi’ zorunluluğu tütün ekim alanlarına oranla yine birçok yerli tütün üreticisi ciddi satım sıkıntısı ile karşı karşıya kalmaktadır. Belirlenen yüzde otuzluk kota ülkedeki tütün üreticilerinin yıllık hasadı baz alınarak yeniden düzenlenmeli.’’

Ayrıca, Tütün Eksperleri Derneği’nin 2020 Tütün Raporu'na baktığımızda da , Türkiye 2020 yılında 51 bin 845 ton tütün ihracatına karşılık, 115 bin 459 ton tütün ithalatı gerçekleştirdi. Değer olarak bakıldığında ise, 2020 yılında 279 milyon dolarlık ihracata karşılık 562 milyon dolarlık tütün ithalatı yapıldı.

Üstelik, iktidarın kötü tarım politikaları, çiftçilerin enerji kurumları, kooperaratifler ve bankalara boçlandırılması, bazı ürünlerin ekim alanlarının daraltılması ve bu ürünlerin ithal edilmesi, iktidarın luzum olmayan ithalat politikaları, 2002’den bu yana, üreten çiftçi sayısını bugün 2 milyon 100 bin civarına düşürmüş durumda. 21 Şubat 2021 tarihli BDDK verilerine göre çiftçilerin sadece bankalara olan toplam borcu 137 milyar lira oldu. Çiftçinin son bir ayda 3 milyar, son bir yılda ise 22 milyar arttı. Bu borç tablosu karşısında, mevcut düzenleme tütün üreticisini de oldukça borçlu bırakacak ve tütün üreticiliğini adeta ortadan kaldırmaya sebep olabilecek düzeydedir.

Daha önce yürürlük tarihi ertelenen tütün ticareti yasağı, 1 Temmuz 2021 itibarıyla uygulanmaya başlandı. Uygulama tütün üreticilerine yetki belgesi zorunluluğu getirerek, geçim kaynağı tütün olan çiftçileri, yukarıda belirttiğimiz verilerden de anlaşılacağı üzere oldukça zor bir durumla karşı karşıya bırakmıştır.

Bu sebeple, tütün üreticileri günlerdir protestolar gerçekleştirmekte ve 'Tırşikçî Kapitalistlere Hayır' sloganıyla yol kapatma eylemleri gerçekleştirerek seslerini duyurmak istemektedirler. Bu şekliyle zaten ülkemizde tarımsal üretimden çekilen çiftçilerin, borçlu veya icralık çiftçilerin oranları kaygı vericiyken, arazi çeşidi gereği tütün dışında başka bir ürün ekme şansı ve tecrübesi olmayan çiftçilerin hapis cezaları ile karşı karşıya bırakılması, açık bir şekilde tarımsal üretim alanın felç edilmesidir.

Bu yasa eşyanın tabiatina aykırı bir şekilde, yerelin günlük hayat ve ticari değer dengeleri gözetilmeden düzenlenmiş olup, yeniden gözden geçirilmeye muhtaçtır. Bu hususta, değerlendirmelerin yerinde yapılması, tütün üreticilerinin dinlenmesi ve iddia edilen rant mekanizmalarının varlığının araştırılması amacıyla vakit kaybetmeden bir meclis araştırma komisyonu kurulması elzemdir.” Denildi.